The manor house in Brzózki village / Dwór ze wsi Brzózki

Brzózki village is situated near Wincenta River, twenty kilometres to the north from Kolno. The first known owner of the Brzózki village was the former state treasurer, Bernard Waga. He was the father of well-known Polish scientists Jakub and Antoni. Brzózki village belonged to Waga family as early as in the seventeenth century. In all probability the village was founded in the 1420s by Prince of Mazovia, Janusz I, who undertook the program of creating large settlements on the previously unlived areas. There is little known about the history of the village before the seventeenth century.

Pierwszym znanym właścicielem wsi Brzózki, położonej nad rzeką Wincentą, w odległości 20 km na północny wschód od Kolna, był skarbnik wioski, Bernard Waga, ojciec Jakuba i Antoniego, słynnych polskich uczonych. Do rodziny Wagów Brzózki należały już w XVII wieku, a zostały założone prawdopodobnie w latach 20. XV wieku, podczas wielkiej akcji osadniczej prowadzonej przez księcia mazowieckiego Janusza I.Dzieje wsi do początków XVII wieku nie są dzisiaj znane. 

Before 1841 Wojciech Święszkowski purchased the village from Feliks Waga. The next owner was Wincent Białosuknia. He Bronisława, the daughter of Wojciech  Święszkowski who died in 1848. The estate consisted of many smaller villages such as Glinki, Okurowo, Brzozowo, Wincenta, Wykowo and of course Brzózki as the vocal point. Large wooden thirteen room manor house was built in Brzozowo. It was surrounded by small park, orchard as well as sizeable stables and barns.

Przed rokiem 1841 Wojciech Święszkowski odkupił wieś od Feliksa Wagi. Następnym właścicielem Brzózek był Wincenty Białosuknia, któremu majątek ten wniosła w posagu córka Wojciecha Święszkowskiego Bronisława, po śmierci swego ojca w 1848 r. W skład rozległych dóbr wchodziły wsie Glinki, Okurowo, Brzozowo, Wincenta i Wykowo a Brzózki stały się ich centralnym punktem. Stało się to niewątpliwie dzięki istniejącemu tutaj obszernemu dworowi i rozbudowanej części gospodarczej.

Drewniany budynek dworski, pokryty gontowym dachem, zawierał 13 pomieszczeń. Przylegała do niego drewniana oficyna, kryta słomianą strzechą. Dwór otaczał niezbyt rozległy park, w którym krzewy i drzewa ozdobne mieszały się z owocowymi.  

Wincenty Białosuknia died in 1901 and his wife Bronisława in 1921. The next heir to the estate became Stanisław Gościcki. Until 1927 the estate consisted of nearly 1200 acres.   Brothers Stefan and Józef Kozikowski lived in the estate until 1939 when the Soviet troop invaded Poland. The owners were removed and the land was transformed into state collective farm. When the area was taken by Germans they allowed Kozikowski family to return to it and again farm their own land.

Wincenty Białosuknia zmarł w 1901 r., a jego żona Bronisława – w 1921 r. Po nich następnym dziedzicem na Brzóskach i Okurowie został Stanisław Gościcki. Do 1927 roku majątek liczył blisko 600 hektarów. Zabudowania dworskie w Brzózkach wraz z 60. hektarami resztówki nabył Stefan Kozikowski, który gospodarzył wraz z bratem Józefem.Jesienią 1939 r. zjawili się w Brzózkach sowieci i wysiedlili Kozikowskich, ich ziemię zaś włączyli do kołchozu. Kiedy w czerwcu 1941 r. prawowici właściciele wrócili do swojego domu, zastali w nim tylko gołe ściany. Niemcy pozwolili im zamieszkać we dworze i gospodarować na swojej ziemi. 

After the war the manor house in Brzózki village slowly turned into ruin. It would have been gone forever if not for the wife of Adam Chętnik, Mrs Jadwiga Chętnik. She transported the wooden building piece by piece to the open air museum of old wooden architecture in Nowogrod which was curated by her husband. In 1968 the manor house was rebuilt in Nowogrod, using field stones and birch wood with the hip and valley roof covered with shingles.

Po wojnie, w miarę upływu lat, dwór ulegał powolnej dewastacji. Najprawdopodobniej nie byłoby już dzisiaj żadnego śladu po nim, gdyby nie Jadwiga Chętnikowa, żona twórcy Muzeum Kurpiowskiego w Nowogrodzie – Adama Chętnika, która spowodowała przeniesienie dworskiego budynku do skansenu. Zabytkowy dwór w 1968 r. postawiono w Nowogrodzie na podmurówce z kamieni polnych, spojonych cementową zaprawą. Ściany wzniesiono z bali sosnowych, stosując konstrukcję zrębową. Pokryto go dachem gontowym, dwuspadowym z naczółkami. 

Romanów, the family estate of the Polish writer, Józef Ignacy Kraszewski / Romanów Józefa Ignacego Kraszewskiego

Nikon D700,  Nikkor 35/2

Only twelve kilometres away from the eastern border of Poland, in the beautiful surroundings of nature, there is the estate where famous Polish writer, Józef Ignacy Kraszewski, spent his youngest years. It belonged to his grandparents on the mother’s side of the family.

Nikon D5200, 18-105

W odległości 12 kilometrów od granicy wschodniej pośród pól i lasów, terenów o niezwykłej intensywności fauny i flory, znajduje się posiadłość w której spędził młode swe lata Józef Ignacy Kraszewski. Właścicielami dworu byli dziadkowie pisarza ze  strony matki. 

Nikon D700,  Nikkor 35/2

Romanów used to belong to aristocratic Sapieha family, being one of its many estates. In 1802 it was purchased by Anna and Błażej Malski. Between 1806 and 1812, the new owners replaced the wooden house with brick one. The new building was built in classicist style, with hip and valley roof and columned porch.

Nikon D700,  Nikkor 35/2

 

Romanów to dawna posiadłość Sapiehów, wchodząca w skład klucza wisznickiego. W 1802 roku majątek nabyli Anna i Błażej Malscy. W latach 1806-1812, rozebrawszy stojący tu dwór drewniany, postawili na jego piwnicach nowy murowany dom,  klasycystyczny, z czterospadowym dachem krytym gontem i czterokolumnowym gankiem od frontu. 

The future writer grew up here, in this handsome, one storey house, living with his grandparents from the earliest years until he was fifteen. His grandparents paid much attention to his education. He went to schools in nearby towns, first in Biała Podlaska, later in Lublin. Kraszewski left Romanów in 1827 but kept returning there as a guest.

 Przyszły pisarz wychował się właśnie w tym, parterowym domu, do którego przybył we wczesnym dzieciństwie. Dziadkowie opiekowali się nim do 15 roku życia, dbając także o edukację wnuka – najpierw w Białej Podlaskiej, potem w Lublinie. Kraszewski wyjechał z Romanowa w 1827 roku i wracał do tego miejsca już tylko jako gość. 

 The manor house, as we can see it today, was shaped in the second half of the 19th century. It was rebuilt after the great fire which occurred in 1858. The attic was enlarged and the second floor was added in the middle of the house. The front porch was replaced with columned portico. Large semi-circular terrace which supported the balcony was added to the house from the side of the park.  The house burned down again in 1943 due to the actions of the Soviets. In 1946 new communist government nationalized the estate, making it the headquarters of the forest district. In 1958 the museum, devoted to the life and writings of the author of An Ancient Tale, was created. The museum has been accessed by public from 1962.

Dziś dwór ma kształt z II połowy XIX wieku. W czasie remontu, koniecznego ze względu na pożar, który strawił dach w 1858 roku, dobudowano w części środkowej piętro, zagospodarowano poddasze, ganek frontowy zastąpiony został portykiem z czterema doryckimi kolumnami. Od strony parku powstał półkolisty, kolumnowy taras podtrzymujący balkon. Dwór spłonął jeszcze raz w sierpniu 1943 roku, podpalony przez oddział sowieckiej partyzantki. W 1946 roku władza komunistyczna upaństwowiła posiadłość w której siedzibę znalazło nadleśnictwo. W roku 1958 postanowiono utworzyć w Romanowie muzeum autora „Starej baśni”, które otwarto cztery lata później. 

The house is surrounded by breath-taking 18th century park where we can admire hornbeams, spruces, elms as well as ash and linden. Neo-Gothic gate with small towers guards the entrance to the park. In the north corner of the park we encounter, emerging from the rich greenness the chapel of St. Anne. It served as family’s mausoleum and was built in the 19th century by the writer’s grandmother.

W parku okalającym dwór ostał się  stary, osiemnastowieczny układ,  wyznaczony przez szpaler grabów, aleję wysokich świerków i potężne wiązy, jesiony i lipy. Do parku prowadzi neogotycka brama z wieżyczkami. Na północnych obrzeżach parku znajduje się kaplica św. Anny, będąca rodzinnym mauzoleum, wzniesiona w początkach XIX wieku przez babkę pisarza. 

Nikon D700,  Soligor 19-35

Nikon D700,  Soligor 19-35

Nikon D700,  Soligor 19-35

Nikon D700,  Soligor 19-35

Nikon D700,  Soligor 19-35

KOMENTARZE:

s.kordaczuk_siedlce
do mnie

Witaj. Bardzo dobry i ciekawy materiał. Byłem w tym muzeum wielokrotnie. Organizowałem również wycieczki do tej placówki. Więc wiem, o czym piszę chwaląc Cię za ten odcinek bloga.Posyłam go do wszystkich moich prenumeratorów. Pozdrawiam. S.K.