Chapel of St. John of Nepomuk from Wyszków / Kapliczka Świętego Jana Nepomucena z Wyszkowa

In March I wrote about very uncommon little chapel in Kownaciska. Today I wish to show you equally unique object in Wyszków in Węgrów County. In the 18th century Ossoliński family owned town and they sponsored the church and chapel. Entering the town from Grębków village, right next to the bridge on the left, we can see the little chapel of St. John of Nepomuk, who is supposed to protect the town and its inhabitants from the floods.

Brick and uniquely shaped with its triangle plan and concave sides the chapel is as original as the one in Kownaciska. The wooden polychrome statue of John of Nepomuk from the end of 18th century sits inside the white chapel. It is covered with tiled roof, being properly taken care for by historic restorer, contrary to many others less fortunate similar objects which are often richly embellished with panels or shining red brick.

W marcu pisałem o oryginalnej kapliczce w Kownaciskach. Dzisiaj prezentuję równie osobliwy obiekt tego typu w Wyszkowie w powiecie węgrowskim. W XVIII wieku właścicielami miejscowości oraz fundatorami kościoła i kapliczek była rodzina Ossolińskich. Wjeżdżając od strony Grębkowa, tuż obok mostu, po lewej stronie, znajduje się kapliczka ze św. Janem Nepomucenem, który strzeże mieszkańców przed konsekwencjami wylewów całkiem już sporej rzeczki jaką jest Liwiec w Wyszkowie. 

Murowana i równie oryginalna w kształcie jak ta w Kownaciskach, tyle że powstała na rzucie trójkątna o wklęsłych bokach. W środku otynkowanej, białej kapliczki znajduje się drewniana, polichromowana figura św. Jana Nepomucena z końca XVIII w. Daszek przykrywający całość, pokryty jest dachówką . Opieka konserwatora zabytków gwarantuje, że nie ma tu blachodachówki, paneli lub na bogato - cegły klinkierowej jak w innych współczesnych kapliczkach.

May you arise as an avenger from our bones / Niech z kości naszych powstanie mściciel

Collegiate of St. Lawrence.

Hetman Stanisław Żółkiewski (‘hetman’ was the title of the second in command military commander after the monarch), the victor of battle of Klushino, the only military commander in history who managed to seize Moscow, decided to erect the church in Zhovkva of St. Lawrence. The temple was built between 1606-1618 by Italian architects, Paul called Happy, Ambrose called Favourable and Paul of Rome.

Hetman Stanisław Żółkiewski, zwycięzca spod Kłuszyna, jedyny wódz w historii, który  wkroczył jako zwycięzca do  Moskwy, postanowił wznieść świątynię w Żółkwi pod wezwaniem Św. Wawrzyńca. Kościół zaplanowali i wznieśli w latach 1606-1618 architekci z Italii – Paweł zwany Szczęśliwym, Ambroży zwany Przychylnym i Paweł nazywany Rzymianinem.

The inside of Collegiate in Zhovkva, painter J. Engerth 1827, Lviv Gallery of Art. Photo. P. Sadle.

The temple, which was thought to be by its founder the pantheon of Polish military fame, became necropolis of three closely related noble families - Żołkiewski, Danniłowicz, and Sobieski.
Mausuleum consists of sepulchral statues of Hetman and Grand Chancellor of the Crown Stanisław Żółkiewski as well as his son, John, his wife Regina of Herburt family and his daughter, Sophie Daniłowicz of Ruthenian voivodship.
Świątynia, pomyślana przez fundatora jako panteon sławy polskiego oręża, stała się rodową nekropolią, rodzin Żółkiewskich, Daniłowiczów i Sobieskich.
Rodzinne mauzoleum składa się z  nagrobnych pomników hetmana i kanclerza wielkiego koronnego Stanisława Żółkiewskiego oraz jego syna, Jana, starosty jaworowskiego, a także żony, Reginy z Herburtów i córki, Zofii Daniłowiczowej, wojewodziny ruskiej.

The entrance to Collegiate of St. Lawrence. 

Here, according to legend, young heirs to Sobieski family, John and Mark, took their first patriotic lessons as they read the words by Virgil written on the tombstone of their great grandfather “May you arise as an avenger from our bones.” and another inscription “You, the enemy to scare you, you, the passerby as example.”
For King John III Sobieski, the great grandson of Żółkiewski, the church was the symbol of the grandness of his family and heroism of his ancestors and at the same time the monument of national past. He continued the works in the church, ordering huge paintings which depicted great victories of Polish army such as battle of Khotyn in 1673, Vienna and Parkany in 1683, his greatest victories which gave him European fame.
The first painting was created by Andrzej Stecha from Danzing, two other ones were painted by Martin Altomont, the court painter of King John III. Those paintings adhered in style and colouring to another painting, much older one, ordered by hetman Żółkiewski, depicting battle of Klushin in 1610, one of the most formidable victories of Polish army over Moscow.
To tutaj, według legendy, pobierali nauki patriotyzmu młodzi Sobiescy – Jan oraz Marek i uczyli się czytać widniejące na grobowcu pradziada cytaty z Wergiliusza: „Niech z kości naszych powstanie mściciel” oraz „Tobie wrogu na postrach, Tobie przechodniu na wzór”.
Król Jan III Sobieski, prawnuk Żółkiewskiego, dla którego była to świątynia upamiętniająca wielkość rodu i bohaterstwo przodków, a zarazem pomnik narodowej przeszłości, poczynił dalsze fundacje. Na ścianach zawisły zamówione przez króla ogromnych rozmiarów obrazy przedstawiające bitwę pod Chocimiem w roku 1673, oraz zwycięstwa pod Wiedniem i Parkanami w roku 1683, zapewniające polskiemu monarsze europejską sławę. Pierwszy z obrazów wyszedł spod pędzla gdańszczanina Andrzeja Stecha, dwa pozostałe są dziełami Martina Altomontego, nadwornego malarza Jana III. Płótna te nawiązywały do obrazu batalistycznego, sprawionego jeszcze przez hetmana Żółkiewskiego, przedstawiającego bitwę pod Kłuszynem w roku 1610, jedno z najwspanialszych zwycięstw odniesionych przez polskie wojska nad Moskwą. 

There is no doubt that the idea of creating the gallery of battle paintings came from King John III who was well aware of the importance of propaganda. We should hope that one day the paintings shall return to their rightful place in renovated church. Without those canvas the collegiate in Zhovkva shall remain the mutilated monument of the past. Unfortunately it seems that Ukrainian government lacks the good will to return those masterpieces to Zhovkva. 

Nie ulega wątpliwości, iż pomysł utworzenia w żółkiewskim kościele galerii batalistycznych płócien wyszedł od króla Jana III, świadomego propagandowej roli tego przedsięwzięcia. Miejmy nadzieję, iż do odnowionej świątyni, powrócą przeznaczone dla niej dzieła malarskie. Bez tych płócien kolegiata w Żółkwi pozostanie bowiem okaleczonym pomnikiem przeszłości. Niestety nie ma dobrej woli władz ukraińskich, aby dzieła wróciły do Żółkwi. 

 The inside of the dome in Collegiate of St. Lawrence.

 Coats of arms of Zółkiewski family.

 The tombstone of Hetman Stanisław Żółkiweski.

 The tombstone of John Żółkiewski, son of Stanisław.

 Sarcophagus of Stanisław Żółkiweski.

 Sarcophagus of John, Regina and Sophie Żółkiewski.

Collegiate of St. Lawrence.

Literature:
Jerzy Petrus, Collegiate in Zhovkva – painting by Martina Altomontego
The inside of Collegiate in Zhovkva, painter J. Engerth 1827, Lviv Gallery of Art. Photo. P. Sadlej / http://www.historia.uwazamrze.pl/
Literatura:
Jerzy Petrus, Kolegiata w Żółkwi – obrazy Martina Altomontego
Wnętrze kolegiaty w Żółkwi, mal. J. Engerth 1827, Lwowska Galeria Sztuki. Fot. P. Sadlej / http://www.historia.uwazamrze.pl/

Villa in Patrykozy- The Pearl of Podlasie County / Willa w Patrykozach – Perła Podlasia

Twenty kilometers from Siedlce and thirteen kilometers from Sokolow Podlaski there is a village of Patrykozy. It is a picturesque place with small groves of tress here and there enriching the flat monotony of Siedlce region. At first sight nothing tells us that in this inconspicuous village we shall find original and rare in beauty palace. 
 W odległości 20 kilometrów od Siedlec, a 13 od Sokołowa Podlaskiego znajduje się wieś Patrykozy. Niewielkie zagajniki rozrzucone pośród pól łamią monotonię krajobrazu Wysoczyzny Siedleckiej. Nic jednak nie wskazuje, aby w tej wiejskiej głuszy znajdował się obiekt o urodzie i oryginalności porównywalnej z pałacem w Starej Wsi.

Neo-Gothic residence in Patrykozy was built between the years 1831-1843 for Theodor Szydłowski,  the officer of Duchy of Warsaw and adjutant to Prince Joseph Poniatowski, who later during Congress Poland himself became a general.
Neogotycką willę w Patrykozach wzniesiono w latach 1832 – 1843 dla oficera armii Księstwa Warszawskiego, adiutanta księcia Józefa Poniatowskiego, następnie generała wojsk Królestwa Polskiego Teodora Szydłowskiego herbu Lubicz . 

After Theodor the heirs to Patrykozy estate were Antoni Szydłowski, Rajmund Skarżyński (1871), Leon Kozłowski (1878), Franciszek Komorowski (1884), Hipolit (1900) and Stanislaw Cichowski, and after parceling out the estate priest Solnicki.

In the late 1920s the estate consisted of nearly 3000 acres. 

Kolejnymi właścicielami Patrykoz byli: Antoni Szydłowski, Rajmund Skarżyński (1871), Leon Kozłowski (1878), Franciszek Komorowski (1884), Hipolit (1900) i Stanisław Cichowski, a po parcelacji ksiądz Solnicki. 

Pod koniec lat dwudziestych ubiegłego wieku, przed reformą uwłaszczeniową majątek liczył 1116 hektarów.

Franciszek Jaszczołd was the architect behind this highly original design of the palace. English countryside park was created around the elaborate house. The Gothic building is both romantic and oriental in style, resembling English houses of the era, although the interiors show some classical details.

Jest to realizacja najciekawszego i najbardziej oryginalnego projektu architekta Franciszka Jaszczołda. Przy pałacu generał Szydłowski założył park w stylu angielskim. Budowla posiada cechy architektury dojrzałego romantyzmu. Stosownie do gustów epoki, w wystroju willi architekt posługiwał się ornamentyką o cechach gotyku angielskiego, której we wnętrzach towarzyszył detal klasycystyczny.

The residence, erected on a higher ground, blends seamlessly into the countryside and reflects beautifully against the greenery of the park. From the west the house was surrendered by the moat. Artificial islands were accessed by the bridges. The building looks differently from every angle, it can be seen as the castle, villa or palace.

Rezydencja pięknie prezentuje się na tle intensywnej zieleni parku, zbudowana na wzniesieniu, stapia się z rzeźbą terenu, przez umiejętne wykorzystanie jego spadku. Od strony zachodniej pałac okalała fosa. W sztuczny sposób usypano wyspy,  na które można było się przedostać przez wybudowane mosty. Obiekt z każdej strony wygląda inaczej, raz jako willa, z innej perspektywy jako zamek, a to znowu jako pałac.

In 1969 the complete historic records of the residence were completed and in the early 1980s there was an attempt to rebuild the palace but due to the lack of money the works were interrupted in 1989. In 2000, as the result of unprofessional attempts to strengthen the foundations, the tower and part of the peak wall had fallen. Since 2004 the new owner has painstakingly restored the original historic look of the house. 

W 1969 roku powstała pełna dokumentacja historyczna obiektu, a na początku lat 80. nastąpiła próba odbudowy pałacu, jednak z powodu ograniczenia środków w 1989 roku prace przerwano. W roku 2000 wskutek źle prowadzonych robót, mających wzmocnić fundamenty, podkopano zręby wieży, która runęła wraz z częścią ściany szczytowej. Od 2004 roku nowy właściciel, po sześciu latach mozolnej pracy, przywrócił historyczny wygląd obiektu.

In the upper part we can see the coats of arms of Szydlowski family -Lubicz.

W górnej części elewacji widnieje herb rodziny Szydłowskich – Lubicz. 

The plans of Patrykozy Villa, the ground floor.

Plan willi w Patrykozach, rzut kondygnacji wysokiego parteru.

Villa in Patryozy, pic. A. Kozarskiego according to F.M. Sobieszczański, Palace in Patrykozy, ‘Illustrated Weekly’ number 14:1866.

Willa w Patrykozach, ryc. A. Kozarskiego.Wg F.M. Sobieszczański, Pałac w Patrykozach, „ Tygodnik Ilustrowany”, t. 14: 1866

I took the photo of this house in 1982 in Patrykozy, near the palace, now in Szkolna Street, in front of the cross. In all probability it was erected for the builders of the palace. Unfortunately it was demolished some time ago.

Ten dom sfotografowałem w 1982 roku w Partykozach, nieopodal pałacu, przy obecnej ulicy Szkolnej, naprzeciwko krzyża. Prawdopodobnie wzniesiony został dla budowniczych pałacu. Niestety obiekt został już zburzony.

Literature/Sources:

Katarzyna Murawska, Architectural Works of Franciszka Jaszczołda, in: ‘Prace archiwalno-konserwatorskie na terenie województwa siedleckiego’ Magazine, Siedlce 1980.

Piotr Libicki, Marcin Libicki, Country manor houses and palaces in Mazovia. Poznań 2013.

Literatura:

Katarzyna Murawska, Prace architektoniczne Franciszka Jaszczołda, w:Prace archiwalno-konserwatorskie na terenie województwa siedleckiego, Siedlce 1980.

Piotr Libicki, Marcin Libicki, Dwory i pałace wiejskie na Mazowszu. Poznań 2013.