Between two villages, Stanin and Wesołówka, in Łuków county, there are the remnants of the fortified manor which was initially built in the middle of fifteenth century. From 1660 to 1673 the house belonged to Wilczewski family who rebuilt it, using solid brick foundations. The moat which surrendered the house showed its defensive character.
Między Staninem a Wesołówką w powiecie łukowskim znajdują się ruiny dworu obronnego, którego dzieje sięgają II połowy XV wieku. W latach 1660-1673, gdy właścicielami była rodzina Wilczewskich wzniesiony został kolejny drewniany dwór na solidnych podwalinach. Obronny charakter fortalicji podkreślała fosa.
After the year 1820, Osiecki family, decided to replace the old wooden house with the new brick one, at the same time keeping the moat. In 1846 the main house was surrounded by another eight buildings, including outbuilding, the stables, the mill and the inn, unfortunately they were all burned down during the fire.
Po 1820 roku, rodzina Osieckich dokonała przebudowy i na miejscu drewnianego wzniesiono nowy murowany dom, kryty dachówką, z fosą i tarasami ziemnymi. W 1846 roku wokół głównego budynku dworu było już osiem innych zabudowań, jednak w 1856 oficynę, stajnię, młyn i karczmę strawił pożar.
On the fourteenth of March 1863 (in the first months of Polish uprising against Russians) the manor was the witness of the battle between Colonel Walenty Lewandowski, the military chief of Podlasie province, and half of the Russian battalion supported by 50 Cossacks led by Major Jołszyn. The Polish insurgents, among them seventy shooters and fifty peasants, fought bravely against the Russians using the defensive character of the house. The second in command, Lieutenant Karol Krysiński, together with twelve insurgents, supported Colonel Lewandowski from the nearby forest. A young Polish high school student, Aleksander Głowacki, who fought in this battle, was severely injured by the Cossacks to such a degree that he was wounded all over his body. He was sent to hospital in Luków which saved his life. Years later he became one of the most outstanding Polish writers, using the pen name Bolesław Prus. He never spoke about his participation in uprising against Russians.
14 marca 1863 roku miała tu miejsce bitwa którą stoczył oddział powstańczy pułk. Walentego Lewandowskiego, naczelnika wojskowego województwa podlaskiego, mającego naprzeciw połowę rosyjskiego batalionu i 50 kozaków dowodzonych przez majora Jołszyna. Powstańcy w sile 70 strzelców i 50 kosynierów bronili się we dworze wykorzystując jego obronny charakter. Adiutant naczelnika Lewandowskiego por. Karol Krysiński prowadził z jazdą oddziału złożoną z 12 powstańców działania osłaniające i zaczepne, operując z pobliskiego lasu. W starciu brał udział gimnazjalista Aleksander Głowacki, który pod Staninem został skłuty pikami kozackimi, że ciało jego było jedną raną i trafił do szpitala w Łukowie. Bolesław Prus nigdy o tym epizodzie nie wspominał. W wyniku działań zbrojnych Powstania Styczniowego dwór został poważnie zniszczony.
In 1865 the owners of the estate became Pac-Pomarnacki family. New masters hired the architect, Adolf Gregory Szuch, who redesigned the house. The rebuilt took place from 1875 to 1880. The manor house in Stanin represents traditional Polish style of country house. With its tick walls and secluded location it offered peace and safety for its owners.
W 1865 roku posiadłość trafia w ręce rodziny Pac-Pomarnackich. Nowy dziedzic podniósł z upadku i rozbudował dwór w latach 1875-1880 według projektu Adolfa Grzegorza Szucha. Dwór obronny w Staninie reprezentuje tradycyjny typ budownictwa wiejskiego, które operując masywem murów i usytuowaniem na obszarze trudno dostępnym czyniło budowle dworskie mieszkalnymi i jednocześnie obronnymi.
The Pac-Pomarnacki family owned the estate until it was nationalized by the communist after WWII. The last owners were given the order to leave the house in 1951. At the same time they were forbidden to ever visit the village which was their rightful property.
Pałac pozostał w rękach rodziny Pac-Pomarnackich, aż do nacjonalizacji przez władze komunistyczne. Ostatni właściciele w styczniu 1951 roku otrzymali od Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Łukowie nakaz opuszczenia dóbr Stanin i jednocześnie zakaz zbliżania się do rodzinnej miejscowości.
The manor house, despite WWII, was in a good shape until 1960s. It served as school as well as pig warehouse and the barn. The nearby outbuilding which dated to 1830 was used as flats for homeless. The remnants of the park, founded in the eighteenth century with most of the trees planted in the nineteenth century, can be admired to this day. A small river called Wilkojadka flows nearby.
Dwór pomimo zniszczeń wojennych dotrwał we względnie dobrym stanie do lat sześćdziesiątych XX wieku. Funkcjonowała w nim szkoła, punkt skupu żywca i skład pasz. W oficynie wybudowanej w 1830 roku, znajdowały się mieszkania. Przy dworze przetrwały pozostałości założonego w XVIII stuleciu parku z drzewostanem z końca XIX wieku. W pobliżu posiadłości płynie rzeczka Wilkojadka.
The photograpgh from 1985 I took with Zenit EM/Helios 2/58 using Fotopan FF film, the contemporary photo was taken with Nikon D700 / Nikkor 2/35.
Fotografie z 1985 roku wykonałem aparatem Zenit EM / Helios 2/58 na filmie Fotopan FF, a współczesne Nikonem D700/Nikkor 2/35.
Sources / Źródła:
Maciej Garstecki, Najcenniejsze zabytki architektury województwa siedleckiego, W: Prace archiwalno-konserwatorskie na terenie województwa siedleckiego, Siedlce 1980
Jerzy Strychalski, Bitwa obronna w Staninie - 14 marca 1863 r.
Zamieszczam komentarz przesłany na Facebooka / grupa KOCHAMY POLSKIE ZABYTKI /
Gregory Piotr Gayny / Tak to był nasz dwór, po potyczce pod Staninem dowodzonej osobiście przez księdza Brzózkę którego to listy znaleziono w naszym dworze Moskale dostali cięgi i z zemsty spaliły dwór . Mój przodek Stanisław Pac - Pomarnacki powstaniec listopadowy prof. biologii szkoły głównej odbudował dwór pod kierunkiem neoklasycysty Adolfa Szucha syn Jan Szucha z Warszawy - patrz Dwory i Dworki Wł. Tatarkiewicza. Przed wojną po generalnym remoncie w latach 30 w połowie prowadziliśmy prywatną szkołę w połowie Dwór był zamieszkiwany także przez wnuka Stanisława pac Pomarnackiego wójta Stanina, który został najpierw uwięziony przez NKWD a potem przez nasze ukochane UB z Łukowa. Bezprawnie podciągnięto stan posiadania z 1901 r. nie odejmując 5 sprzedaży to jest w sumie 14 hektarów . które to sprzedaży zeznając że po 1901 r. nie było sprzedaży krzywoprzysięstwem mierniczy Trausolt przyczynił się do zabrani 49 ha gruntów rolnych w sumie 87 ha całości , które nie podlegały pod reformę rolna . Bardzo skrzywdzono naszą rodzinę . Zarówno ojciec pierwszego w/w Stanisława Kalikst walczył w powstaniu listopadowym pod gen. Pągowskim jak i Stanisław wspierali powstanie narodowe na Węgrzech w 1848r, jak i mój ojciec Henryk Gayny przebywał tam często w latach 1942 , 43 będąc przy zrzutach broni w okolicach Stanina , organizował broń od Węgrów z Rzeszowa, fabryki Kamlera z Warszawy, przekupując na stacji Raków , Piaseczno strażników włoskich dla partyzantki podlaskiej. Partyzantka przeważała NSZ, Jakiś komunista doniósł ze Stanina na majora księdza , że słuchał radia londyńskiego i zginął niewiadomo kto…Może w tak zwanych teczkach Ubowców zasług coś widnieje. Dziadek ze Stanina Wacław służył w Legionach Dowbora Muśnickiego , II Korpus Polski, walczy w wojnie bolszewickiej otrzymując parę orderów, w 1939 w 10 Bryg. Kawalerii Panc. bitwa pod Lwowem , gdzie zniszczono 50 niemieckich czołgów, walki we Francji przeszedł cały szklak bojowy I korpusu pancernego (I Dywizji Pancernej przyp. JW) gen. St. Maczka . Babcia Aleksandra Pac - Pomarnacka z domu Mackiwiecz natomiast była ochotniczką podczas I wojny światowej pielęgnowała rannych, w wojnie bolszewickiej walczyła z bronią w lidze kobiet, podczas okupacji przewoziła gen, Skrzyńskiego własnym samochodem za co ja aresztowana w Radoryżu, lecz w końcu wypuszczona kierowała konspiracja w Warszawie przy ul Olimpijskiej 23 , z ramienia "sztuki i Narodu " Bolesław Piasecki , Zofia Kossak , Juliusz Kydryński , Wojciech Kętrzyński , pan Hagmeier, rozprowadzanie pisma Zofii Kossak , Nowa Polska aresztowana w 06. 43, po torturach w alei Szucha trafia do obozu w Oświęcimiu nr. obozowy 64453 wraz Zofia Kossak 64493 m gdzie babcia umiera w 02 ,44r. I oto prawdziwe powody konfiskaty mienia przez komunistów, teraz historycy będą mieli o czym pisać , mimo że dwór ocalał z powodów ideologicznych , zniszczono całkowicie nasz dwór stanin Wesołówka . nie możemy się doprosić o nasze resztówki, bo resztę komuniści sprzedali lub dalej sprzedają. Jest to typowy przykład jak traktowano politycznych więźniów , przedwojennych oficerów Wojska Polskiego lub partyzantów jak mojego ojca. Wstyd i hańba.
The manor house, despite WWII, was in a good shape until 1960s. It served as school as well as pig warehouse and the barn. The nearby outbuilding which dated to 1830 was used as flats for homeless. The remnants of the park, founded in the eighteenth century with most of the trees planted in the nineteenth century, can be admired to this day. A small river called Wilkojadka flows nearby.
Dwór pomimo zniszczeń wojennych dotrwał we względnie dobrym stanie do lat sześćdziesiątych XX wieku. Funkcjonowała w nim szkoła, punkt skupu żywca i skład pasz. W oficynie wybudowanej w 1830 roku, znajdowały się mieszkania. Przy dworze przetrwały pozostałości założonego w XVIII stuleciu parku z drzewostanem z końca XIX wieku. W pobliżu posiadłości płynie rzeczka Wilkojadka.
The photograpgh from 1985 I took with Zenit EM/Helios 2/58 using Fotopan FF film, the contemporary photo was taken with Nikon D700 / Nikkor 2/35.
Fotografie z 1985 roku wykonałem aparatem Zenit EM / Helios 2/58 na filmie Fotopan FF, a współczesne Nikonem D700/Nikkor 2/35.
Sources / Źródła:
Maciej Garstecki, Najcenniejsze zabytki architektury województwa siedleckiego, W: Prace archiwalno-konserwatorskie na terenie województwa siedleckiego, Siedlce 1980
Jerzy Strychalski, Bitwa obronna w Staninie - 14 marca 1863 r.
